Mayaların bir değil, birbirine bağlanan bir çok takvimi vardır. Dünyanın sonunun geleceğine ilişkin efsanenin oluşmasına sebep olan takvim uzun sayım takvimidir. Maya mitolojisine göre, tabiri caizse, şu anda biz dördüncü dünyada veya yaradılış evresinde bulunuyoruz. Uzun sayım takvimine göre son yaradılış 12.19.19.17.19 da sona ermiştir.
Bu sıralama 20 Aralık 2012’de tekrar oluşacaktır. Mayalara göre bu durum yaradılış evresinin tamamlanmasından ötürü büyük bir kutlama sebebidir. Bu durum, dünyanın sonuna değil yeni bir çağın başlangıcını işaret etmektedir.
Hala tartışılan sebeplerden ötürü, Maya merkezleri ve güney ovaları 8. ve 9. yüzyıllarda düşüşe geçmiş ve kısa bir süre sonra da terk edilmişti. Bu düşüş, anıtsal yazıların ve büyük ölçekli mimari yapıların durması ile birleşmişti. Maya düşüşü ile ilgili ekolojik olmayan teoriler, nüfus artışı, yabancı saldırılar, köylü isyanları ve önemli ticari yollarının çöküşü gibi alt kategorilere ayrılır.
Ekolojik hipotezler ise, çevre felaketlerini, salgın hastalıkları ve iklim değişikliklerini gösterir. Bazı bilim adamları 200 yıllık yoğun kuraklığın Maya medeniyetini çökerttiğini ileri sürmektedir.
Mayalar dini törenlerinde doğadan elde ettikleri halisinojik (halisinosyan yapan) ilaçlar kullanırlardı.
ilaçları ağrı kesici olarak da kullanıyorlardı. Flora, tarla çiçeği, bazı mantar türleri, tütün ve alkol özü taşıyan diğer bitkileri bu amaçla kullanırlardı.
Sağlık ve tıp konusunda Mayaların çok gelişmiş bir zekası, inancı ve bilim teknikleri vardı. Her şeyden önemlisi, tıp uygulamalarını sadece “şaman” adı verilen az sayıda çok iyi eğitim almış kişiler yapabilirdi. Şamanlar fizik ve ruhani dünyanın aracıları olarak görülürlerdi. Şamanlar iyileştirme, tanılarda bulunma ve doğal olayları düzenlemek için bir takım büyüler uygularlardı.
Mayalara göre tıp, inanç ve büyü sistemleri birbirleriyle çok yakından ilgili olduğu için Şamanlar tıbbi konularda geniş bilgi ve birikime sahiplerdi. Örneğin Mayalar insan saçından yaraları dikerlerdi, kırık ve çıkıkların etkilerini azaltabilmekte, dişçilik konusunda ise protez uygulamalarına kadar gelişmiş yöntemler uygulayabilmekteydiler.
Çok iyi bilinmektedir ki, Mayalar, dini ve tıbbi sebepler yüzünden insanları kurban ederlerdi. Bilinmeyen ise , hala Mayaların kurban geleneğini devam etmeleridir.
